Poza ludzkimi zmysłami czai się – „Nienazwane” H. P. Lovecraft


Nienazwane to zbiór trzynastu mniej znanych i rzadziej publikowanych opowiadań H. P. Lovecrafta – jak Dwie czarne butelki czy Nocny ocean. Z kolei opowiadanie Ekshumacja zostało przetłumaczone na język polski po raz pierwszy. Nienazwane jest zatem idealną propozycją dla tych, którzy poznali już i polubili styl Samotnika z Providence, i wciąż chcą więcej.

Wszystkie opowiadania zawarte w tym zbiorze łączy lęk przed tym, co nienazwane, niewysłowione, niepoznane, niesamowite. Zetknięcie z tym stanowi podstawę budowania grozy i klimatu u Lovecrafta. Ograniczony swoimi lichymi zmysłami człowiek jest w pewnym sensie istotą szczęśliwą, ponieważ nie ma pojęcia, co skrywa świat wokół niego. Karty opowiadań zaludniają często naukowcy (Z zaświatów, Za ścianą snu, Ekshumacja), którzy prowadzą swoje zadziwiające, a niekiedy ohydne eksperymenty, nader często zapędzając się w nich zbyt daleko i poznając to, co dotychczas było ukryte przed człowiekiem. Czasem Lovecraft pisze o tym w sposób dosłowny, jak we wspomnianym już opowiadaniu Z zaświatów, gdy narrator dzięki maszynie elektrycznej skonstruowanej przez Tillinghasta zagląda za zasłonę ograniczonej pięcioma zmysłami rzeczywistości. I po tym, co ujrzał, nigdy nie może już odzyskać spokoju. Ale w niezwykle nastrojowym opowiadaniu Nocny ocean napisanym we współpracy z R. H. Barlowem to, co nienazwane czai się gdzieś poza ludzkim światem, czasem tylko i na moment widoczne kątem oka. Groza buduje się tutaj przede wszystkim w nastrojowych opisach, a nie samych wydarzeniach. Ostatecznie narrator zostaje pokonany przez własny strach i nie poznaje nieznanego.

Jednak w wielu opowiadaniach Lovecrafta narrator z upodobaniem szuka czegoś nieznanego lub osobliwego (Przyczajona zgroza, Nienazwane, Sny w Domu Wiedźmy). Odwaga prowadzi go do przedziwnych odkryć i miejsc, szczelin bez dna, nawiedzonych domów wypełnionych zdegenerowanymi osobnikami, które z pewnością nie są już ludźmi czy dzwonnicy zamieszkanej przez budzącego grozę osobnika. Bardzo często bramą do niepoznanego są sny. Za ścianą snu, Hypnos, Sny w Domu Wiedżmy – to opowiadania, w których Lovecraft daje wyraz swojej fascynacji tym dziwnym i niepojętym światem. Sny pozwalają na przekraczanie granic, człowiek uwalnia się podczas nich od ograniczeń narzucanych przez rzeczywistość, co niesie ze sobą jak najbardziej realne zagrożenia.

Możemy zgadywać, że w snach życie, materia i energia, jakie znamy na ziemi, są niekoniecznie stałe; i że czas oraz przestrzeń nie istnieją w formie, jaką znają nasze wcielenia na jawie. Czasem wydaje mi się, że to mniej materialne życie jest naszym życiem prawdziwszym, i że to nasza pusta ziemska egzystencja jest czymś drugorzędnym lub wręcz pozornym (Za ścianą snu, s. 5).

W opowiadaniu Hypnos wiele miejsca poświęca zgłębianiu zagadki snu, która okazuje się jednak czymś zdecydowanie przekraczającym możliwości istot ludzkich. Jedną z udręk jest niewysławialność, niezdolność do wyrażenia w mowie czy piśmie ludzi tego, czego się doświadcza, zmierzając w kierunku nieznanego. Jest ono zawsze inne od tego, do czego przywykliśmy – manifestuje się w zadziwiającej geometrii, nieznanych językach, obcych metalach czy formach życia, które nie mają prawa istnieć. Narratorzy opowiadań stykają się z czymś takim, ale świat ludzi pogodnie tłumaczy, że przecież nic takiego nie miało miejsca. Jednak nienazwane szyderczo puszcza oko do człowieka – w tajemniczym posągu, dziwacznych kościach czy niezwykłym zjawisku na niebie. Obecne, lecz niemożliwe do poznania i zrozumienia.

Koty Ultharu to krótkie, mające formę baśni opowiadanie, prawdopodobnie zainspirowane twórczością Lorda Dunsany’ego, które wyjaśnia dlaczego w Ultharze nikomu nie wolno krzywdzić kotów. W grobowcu wykorzystuje dość popularny dla literatury grozy motyw zamknięcia w tym niezbyt przytulnym miejscu. To historia pewnego leniwego grabarza, którzy dostaje nauczkę za zaniedbywanie swych obowiązków. Straszny Starzec to króciutki tekst, z nieskomplikowaną fabułą – opowieść o wizycie w domu pewnego budzącego grozę osobnika.

Jeżeli nie boicie się spojrzeć na Nienazwane, zachęcam do lektury zbioru opowiadań H. P. Lovecrafta.

Autor:  H. P. Lovecraft    

Tytuł: Nienazwane (Za ścianą snu, Przemiana Juana Romero, Straszliwy starzec, Koty Ultharu, Z zaświatów, Hypnos, Przyczajona groza, Nienazwane, W grobowcu, Dwie czarne butelki, Sny w Domu Wiedźmy, Ekshumacja, Nocny ocean)

Tłumaczenie: Katarzyna Maciejczyk

Seria: Biblioteka Grozy  

Wydawnictwo: C&T

Liczba stron: 200

Data wydania:  2017


Komentarze

  1. Radosna11 kwietnia 2021 22:54

    Niektóre z tych opowiadań znalazło się w nowych wydaniach książek autora. Sama w marcu sięgnęłam po nie.
    Książki jak narkotyk

    OdpowiedzUsuń
  2. Femina domi11 kwietnia 2021 23:25

    Nie planuję po nie sięgać w najbliższym czasie. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  3. Agnieszka Kaniuk12 kwietnia 2021 00:01

    Kiedy będę miała ochotę sięgnąć po krótką formę wypowiedzi, chętnie poznam te opowiadania.

    OdpowiedzUsuń
  4. iCate15 kwietnia 2021 18:29

    Pięknie wydane! Już od jakiegoś czasu planuję zapoznać się z Lovecraftem, ale kompletnie nie wiem, od czego zacząć. Na Legimi widziałam tylko jakąś kobyłę 700 stron, a na początek to trochę skok na głęboką wodę :D

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zarzyczka15 kwietnia 2021 21:39

      To pewnie zbiór opowiadań, więc spokojnie możesz wybrać jedno i czytać :)

      Usuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Zagłada domu Sharpe’ów – „Crimson Peak. Wzgórze krwi”

Czekałam na ten film, od kiedy zobaczyłam pierwsze zdjęcia. Przepiękne, oryginalne i niepokojące. Wyjątkowo byłam zadowolona także z całej obsady, bo Mia Wasikowska, Jessica Chastain i Tom Hiddleston to aktorzy, których cenię i lubię. Zapowiadało się bardzo dobrze. I jeszcze jedno. W recenzji będę posługiwała się angielskim tytułem, bo polskie tłumaczenie wydaje mi się wyjątkowo niefortunne, całkiem łopatologiczne. O wiele lepiej brzmiałoby purpurowe lub szkarłatne wzgórze. No więc udajemy, że „Wzgórza krwi” nie ma.
Czytaj więcej

Kosmos już nigdy nie będzie taki sam – „The Expanse”

Ostatnie lata nie były łaskawe dla fanów serialowych produkcji science fiction. Po spektakularnych klapach twórcy niezbyt chętnie patrzyli na produkcję takich dzieł – bo nie dość, że drogie, to jeszcze nie spełniały oczekiwań widzów. Cóż więc pozostawało fanom gatunku? Chyba oglądanie tylko po raz kolejny znakomitego „Battlestar Galactica”. Na szczęście jednak każda zła passa kiedyś się kończy. „The Expanse”, serial wyprodukowany przez stację SyFy, udowadnia, że science fiction wciąż ma wiele do zaoferowania. Produkcję oparto na serii książek „Ekspansja” Jamesa S. A. Coreya. W Polsce wydano tylko pierwszy tom „Przebudzenie lewiatana” i to w dodatku rozbity na dwie części, co jak łatwo można się domyślić, nie przysporzyło książce popularności. Reszta tomów dostępna jest tylko w wersji oryginalnej. Jako ciekawostkę dorzucę fakt, że pod pseudonimem James S. A. Corey ukrywa się dwóch autorów – Daniel Abraham i Ty Franck. Obaj współpracowali z George’m R. R. Martinem. W 2010 r. ukazała
Czytaj więcej

Pożegnanie z braćmi Winchester – recenzja 15 sezonu „Supernatural”

  Po trzęsieniu ziemi i znakomitym finałowym odcinku czternastej serii przed braćmi Winchester stanął najpotężniejszy antagonista ze wszystkich. Walczyli już z aniołami, demonami, sekretnymi organizacjami i potężnymi istotami, ale teraz ich przeciwnikiem jest Bóg. A właściwie Chuck, który obraził się na swoje ulubione zabawki, kiedy nie zgodziły się tańczyć tak jak im zagra. On już wymyślił swoje idealne zakończenie i chce je dostać, nie zważając na koszty. Na dobry początek zesłał na Sama i Deana wszystkie dusze znajdujące się w piekle. A że łowcy przez lata swej działalności wysłali tam wiele z nich, to pałają one żądzą zemsty. Sam i Dean są mocno wkurzeni na Chucka, gdy staje się jasne, że cały czas byli marionetkami w jego rękach. Wolna wola o którą tak zaciekle walczyli, ponosząc ogromne koszty, okazała się nic niewartą mrzonką. Jak jednak walczyć z istotą wszechmocną i wszechwiedzącą? Jeżeli chcą uniknąć wymarzonego zakończenia Chucka, Sam i Dean będą musieli rozwiązać ten para
Czytaj więcej

Mrok w szarym człowieku – „Upadek” („The Fall”)

„Upadek” to rozpisana na trzy sezony historia jednego śledztwa. W Belfaście, w Irlandii Północnej, dochodzi do morderstw młodych, atrakcyjnych i robiących kariery kobiet. Przysłana z Londynu nadinspektor Stella Gibson (Gillian Anderson) ma skontrolować prawidłowość prowadzonych przez policję działań. Stella szybko dochodzi do wniosku, że śledztwa w sprawie morderstw należy połączyć, gdyż stoi za nimi seryjny morderca. Okazuje się nim Paul Spector (Jamie Dornan), przykładny mąż i ojciec, pracujący jako terapeuta. Między nim a Stellą szybko zaczyna się psychologiczna gra.          Wydaje się wam, że wcześniejszy akapit zawierał spoiler? Nie w tym przypadku. „Upadek” jest jednym z seriali kryminalnych, które nie mają na celu dochodzenie do tego, kto zabił. Rozwiązanie zagadki twórcy odkrywają na samym początku. I choć nie jest to już szokujące, podobne pomysły wykorzystywano, to „Upadek” idzie jeszcze dalej. W tym serialu spędzamy równie wielu czasu z mordercą, co próbującym go złap
Czytaj więcej

5 powodów dla których warto oglądać „Nie z tego świata” („Supernatural”) plus kilka uwag o dziesiątym sezonie

         Dziś wpis jubileuszowy, będzie w nim dużo okrągłych liczb ;) Dziesiąty sezon „Supernatural”, dwusetny odcinek… Wbrew krążącym plotkom ta seria nie okazała się ostatnią, gdyż niebawem bracia Winchester powrócą. A zatem: 5 powodów dla których warto oglądać „Nie z tego świata” („Supernatural”). Kolejność absolutnie przypadkowa.
Czytaj więcej