Korony chwały i cierni – Elżbieta Cherezińska „Królowa”

Ciąg dalszy historii Świętosławy zwanej także Sigrydą Storradą i Gunhildą w interpretacji Elżbiety Cherezińskiej. „Królowa” rozpoczyna się tam, gdzie skończyła „Harda”. Aby zrównoważyć potęgę Svena, króla Danii, władca Norwegii Olav Tryggvason, poślubia jego siostrę Tyrę. Oczywiście, bez zgody brata oblubienicy. Sven i wzburzona zdradą ukochanego Świętosława poprzysięgają zemstę. Zagmatwane losy i urazy znanych z poprzedniej części bohaterów doprowadzą do bitwy morskiej pod Svoldr (czy Zwłodziem, jak kto woli). Owa słynna bitwa to pierwszy mocny akcent drugiego tomu. Byłam ciekawa, jak autorka poradzi sobie z jej przedstawieniem. Wszak epicka to historia, ze zwrotami akcji, zdradami i tragicznym (dla przegranych) końcem. W bitwie przywódcy walczą nie tylko o władzę, ale mszczą urazy i zawody miłosne. To zakończenie pewnego okresu w życiu Hardej, więc dla mnie byłby to naturalny koniec pierwszego tomu, takie wielkie forte przed następnymi wydarzeniami. Cherezińska zadecydowała inaczej. Trochę mnie to dziwi, ale niezbyt przeszkadza, gdyż znam całą historię i rozstrzygnięcia w bitwie pod Svoldr nie są dla mnie nowością.
         Ale gdyby ktoś nie wiedział, co będzie dalej, nie zdradzam. Autorka dalej prowadzi narrację, obejmując zasięgiem niemal całą Europę – i chwała jej za to. W tym tomie mocno wybrzmiewa idea Ottona III – wielkiego uniwersalnego cesarstwa, którego jednym z filarów miała być Słowiańszczyzna. Idea tyleż piękna, co nieosiągalna, która odeszła w niepamięć wraz ze śmiercią cesarza – marzyciela. Cherezińska zgrabnie pokazuje nitki europejskiej polityki, w której mieszają się wielkie dążenia i małe zemsty. Polska, Niemcy, Ruś, Czechy, Anglia, Dania, Szwecja, Norwegia – wszystkie te sprawy łączą się ze sobą. To czas, gdy Polska nie zwróciła się jeszcze w stronę Wschodu, lecz spogląda na Północ. A w tym politycznym tyglu znalazła się niezwykła kobieta, której los nie szczędził nie tylko chwały, ale i cierni.

         Świętosława święte miała tylko imię, a całą siebie wykuła z najszlachetniejszej stali. Była jak damasceńskie ostrze, przekuwane setki razy, hartowane w ogniu i wodzie, by dać moc nie do pokonania i rysunek, który zachwyca oczy. Pani trzech tronów, która niczym jej Dusza, drapieżnica, gotuje się do ostatecznego skoku na czwarty.E. Cherezińska, Królowa, s. 476.

         Przy recenzji poprzedniego tomu nieco ponarzekałam na kreację Bolesława Chrobrego. W tym czuć, że jest już królem – oczywiście nie chodzi mi o koronację, ale o rzeczywiste sprawowanie władzy. Okrzepł, dojrzał i potrafi podejmować trudne decyzje. Także te, które zaważą na losach jego najbliższych. Znalazł też przeciwnika, z którym toczy życiową walkę – cesarza Henryka zwanego Ptasim Królem.

         Nie należę do tych, którzy powieści historyczne traktują jak podręczniki historii. Przyjmuję, że sama nazwa powieść zakłada fikcyjność i godzę się z tym, że autor ma prawo do opowiadania historii w ten, a nie inny sposób. Jedyne, co mnie zastanawia, to zmiany wprowadzone w stosunku do powszechnie obowiązujących i stosowanych w dyskusjach opowieści. A w „Królowej” te zmiany najmocniej dotknęły właśnie Bolesława Chrobrego.
         Po pierwsze – kwestia Bezpryma, pierworodnego odsuniętego od tronu. Motywacje syna Mieszka są, trzeba przyznać, dość sensowne i widać, że nie chce skrzywdzić syna, a do wykluczenia go z linii sukcesji skłaniają ojca istotne powody. Ale Bezprym jest nadal kochany i powierza się mu ważne zadania. W rezultacie mamy w powieści nieco dzikiego Czarnego Księcia, pozostającego samotnym wilkiem. I o ile ta zmiana nawet mi się podoba, trochę mniej przekonuje mnie sposób przedstawiania losów Przedsławy, księżniczki ruskiej, o której kronikarze piszą, że została zgwałcona przez Chrobrego, a nie grzecznie mu oddana przez matkę jako nałożnica. A już kompletnie nie kupuję fragmentu, w którym Predsława jako kochanka i Oda jako żona płaczą zgodnie przy trumnie króla. To dla mnie zupełnie niewiarygodne. Cherezińska chciała zapewne wybielić Chrobrego, ale przecież nie ma takiej potrzeby. W historii nie istnieją herosi, a Piast miał niejedno za uszami. Czasy były brutalne, więc i władca Polski nie mógł być aniołkiem.
         To jednak tylko moje luźne przemyślenia na temat wykorzystania przez Cherezińską historycznego materiału. Taka była jej wizja, a o Chrobrym pisało już tylu polskich pisarzy, że jest z czym porównywać. O Świętosławie zdecydowanie mniej, a i w „Hardej” i w „Królowej” czuć, że jest to temat, który autorkę fascynuje. Mnie zresztą też, od kiedy naczytałam się „Sagi o jarlu Broniszu” Grabskiego. Jestem więc absolutnie nieobiektywna i szczerze polecam wszystkim opowieść o Świętosławie Sigrydzie zwanej Storradą. Dumnej pani, która zasiadała na trzech tronach. Zapominanej, a przecież niezwykłej postaci, której w polskiej historii nie mieliśmy już nigdy potem.

Autor:  Elżbieta Cherezińska  
Tytuł:  „Królowa”
Wydawnictwo: Zysk i S-ka     
Liczba stron: 600

Data wydania: 2016

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Niech was Pustka pochłonie – „The Originals” sezon 4

Twórcy „The Originals” zaserwowali nam spory przeskok czasowy. Od wydarzeń przedstawionych w finale trzeciego sezonu minęło pięć lat. I nadchodzi to, co było formalnością – Mikaelsonowie zostają przebudzeni. Dobrze, że twórcy odhaczyli to szybko i bezboleśnie. Bo w to, że Mikaelsonowie powstaną, chyba nikt nie wątpił? Z tym, że nie mają już tak łatwo jak wcześniej. Zostali pokonani, a Marcel, nowy król Orleanu, może zabić ich bez trudu. To dla nich zupełnie nowa sytuacja.          Klaus chce nadrobić stracony czas i zbliżyć się do całkiem już sporej Hope. Tymczasem nadciąga poważne zagrożenie, plaga, która nęka Nowy Orlean od wielu lat. Za sprawą demona o imieniu The Hollow (Pustka) zaczynają znikać dzieci. W kręgu jego zainteresowań jest też Hope. A stary znajomy demona to kierujący obecnie sabatami Nowego Orleanu Vincent.          Czwarty sezon „The Originals” liczy tylko trzynaście odcinków i jest zbudowany wokół jednego głównego wątku – walki z Hollow. Sam pomysł twórców na t
Czytaj więcej

Kosmos już nigdy nie będzie taki sam – „The Expanse”

Ostatnie lata nie były łaskawe dla fanów serialowych produkcji science fiction. Po spektakularnych klapach twórcy niezbyt chętnie patrzyli na produkcję takich dzieł – bo nie dość, że drogie, to jeszcze nie spełniały oczekiwań widzów. Cóż więc pozostawało fanom gatunku? Chyba oglądanie tylko po raz kolejny znakomitego „Battlestar Galactica”. Na szczęście jednak każda zła passa kiedyś się kończy. „The Expanse”, serial wyprodukowany przez stację SyFy, udowadnia, że science fiction wciąż ma wiele do zaoferowania. Produkcję oparto na serii książek „Ekspansja” Jamesa S. A. Coreya. W Polsce wydano tylko pierwszy tom „Przebudzenie lewiatana” i to w dodatku rozbity na dwie części, co jak łatwo można się domyślić, nie przysporzyło książce popularności. Reszta tomów dostępna jest tylko w wersji oryginalnej. Jako ciekawostkę dorzucę fakt, że pod pseudonimem James S. A. Corey ukrywa się dwóch autorów – Daniel Abraham i Ty Franck. Obaj współpracowali z George’m R. R. Martinem. W 2010 r. ukazała
Czytaj więcej

Mrok w szarym człowieku – „Upadek” („The Fall”)

„Upadek” to rozpisana na trzy sezony historia jednego śledztwa. W Belfaście, w Irlandii Północnej, dochodzi do morderstw młodych, atrakcyjnych i robiących kariery kobiet. Przysłana z Londynu nadinspektor Stella Gibson (Gillian Anderson) ma skontrolować prawidłowość prowadzonych przez policję działań. Stella szybko dochodzi do wniosku, że śledztwa w sprawie morderstw należy połączyć, gdyż stoi za nimi seryjny morderca. Okazuje się nim Paul Spector (Jamie Dornan), przykładny mąż i ojciec, pracujący jako terapeuta. Między nim a Stellą szybko zaczyna się psychologiczna gra.          Wydaje się wam, że wcześniejszy akapit zawierał spoiler? Nie w tym przypadku. „Upadek” jest jednym z seriali kryminalnych, które nie mają na celu dochodzenie do tego, kto zabił. Rozwiązanie zagadki twórcy odkrywają na samym początku. I choć nie jest to już szokujące, podobne pomysły wykorzystywano, to „Upadek” idzie jeszcze dalej. W tym serialu spędzamy równie wielu czasu z mordercą, co próbującym go złap
Czytaj więcej

Co poszło nie tak w serialu „Przeklęta” („Cursed”)

  Jeżeli czytacie mojego bloga, wiecie, że uwielbiam legendy arturiańskie i wszelkie wariacje na ich temat. Dlatego informację, że Netflix przygotowuje serial, którego główną bohaterką ma być Nimue i zaprezentuje odświeżoną wersję mitu, w której miecz wybiera królową, a nie króla, byłam zaintrygowana. Jednak po fali niepochlebnych recenzji, które pojawiły się tuż po premierze, mój zapał do oglądania znacznie osłabł. Ale że w grudniu nachodzi mnie na klimaty fantasy i baśniowe, a wybór nie jest aż tak duży, jak by się wydawało, postanowiłam dać szansę Przeklętej . Kim jest Nimue? Jak to zwykle w legendach arturiańskich bywa, odpowiedź na to pytanie nie jest ani prosta ani jednoznaczna. Najprościej byłoby odpowiedzieć, że różnie to bywa, ale najczęściej podkreślane są dwie rzeczy – związki z Merlinem i Excaliburem. Nimue bywa też nazywana Panią Jeziora albo Vivianą. Niekiedy przyjmuje się, że ona i Morgana to ta sama osoba. Niektórzy sugerują, że Pani Jeziora to nie imię, ale drui
Czytaj więcej

Kwiaty są piękne, lecz kolce mają – Katarzyna Bonda „Florystka”

Obraz
„Florystka” to trzecia i ostatnia część serii kryminalnej Katarzyny Bondy, której głównym bohaterem jest Hubert Meyer, psycholog śledczy, a dokładniej rzecz ujmując, profiler. Pierwszy w Polsce, niekwestionowany guru i autorytet w tej dziedzinie. Łaska pańska jednak na pstrym koniu jeździ. Hubert odszedł z policji, stracił w krótkim czasie oboje rodziców, zamieszkał w odludnej chatce i utonął w długach.          Natura ciągnie wilka do lasu i Hubert wraca jako konsultant w sprawie zaginięcia dziewięcioletniej Zosi. Podejrzaną jest matka. Jednak im dalej w śledztwo, tym więcej pojawia się tropów. Policjanci wiążą sprawę Zosi z popełnionym kilka lat wcześniej morderstwem Amadeusza. I robi się coraz ciekawiej.          Miałam lekkie obawy, gdy zorientowałam się, że we „Florystce” pojawia się wątek duchów. W „Sprawie Niny Frank” Bonda nie poradziła sobie zupełnie ze zjawiskami nadprzyrodzonymi, tu było jednak znacznie lepiej. Może dlatego, że duchy to tylko zasłona dymna ;)   
Czytaj więcej