Nierozwiązana zagadka – Charles Dickens „Tajemnica Edwina Drooda” (recenzja)

 

Młody architekt Edwin Drood od dziecka wie, że zgodnie z wolą rodziców, ma w odpowiednim czasie poślubić Różę Bud. Jest to dla niego tak oczywista sprawa, że niezbyt zastanawia się nad swoimi prawdziwymi uczuciami. Jednak urocza Róża zwraca na siebie uwagę innych mężczyzn, w tym obdarzonego gwałtownym charakterem Neville’a Landlessa. Między nim a Droodem dochodzi do sprzeczki, jednak mają się pogodzić w wigilię Bożego Narodzenia. Po ich spotkaniu Drood przepada bez śladu. Co prawda zgodnie z angielskim prawem, gdy nie ma ciała, nie ma morderstwa, ale podejrzenie i społeczny ostracyzm padają na Landlessa. Tymczasem John Jasper, uzależniony od opium wuj Drooda, po jego zniknięciu ujawnia swe tłumione dotąd uczucia do Róży. Czy to możliwe by to właśnie on stał za zniknięciem Edwina?

Tajemnica Edwina Drooda to ostatnia, nigdy niedokończona powieść Charlesa Dickensa. Na koniec XIX przypada początek anglojęzycznych kryminałów i właśnie w tym gatunku postanowił spróbować swoich sił uznany już pisarz. Powieść powstawała w odcinkach, ale tworzenie przerwała Dickensowi nagła śmierć. W ten sposób Tajemnica Edwina Drooda skupiła na sobie wielką uwagę badaczy, którzy próbowali rozwikłać zagadkę kryminalną zawartą w tej powieści. Zadanie to karkołomne z oczywistych względów. Ponieważ Dickens nie pozostawił po sobie notatek na temat zakończenia, wszelkie odpowiedzi zawsze będą tylko domniemaniami.

Od pierwszych stron powieści, której akcja zaczyna się w londyńskiej palarni opium, atmosfera gęstnieje. Podobnie jak w innych swoich dziełach Dickens powołuje do życia całą galerię niesłychanie charakterystycznych indywiduów, czasem nawet groteskowych, których kreśli w wyjątkowy dla siebie sposób. Ostrze satyry jest wyraźne, ale punktowanie wad miesza się ze swego rodzaju ciepłem. W tej powieści Dickens sporo miejsca poświęca różnego rodzaju filantropom i nie jest to obraz pochlebny. Polecam porównanie filantropów z pięściarzami.

Zapadających w pamięć postaci nie brakuje ani na drugim, ani na pierwszym, ani nawet na trzecim planie. Żeby tylko wspomnieć sir Tomasza Sapsea, burmistrza Cloisterham, człowieka łączącego wspaniałe zalety z byciem nadętym i nudnym czy kamieniarza Durdlesa mówiącego o sobie w trzeciej osobie i rzadko rozstającego z butelką. Dickens kreuje bardzo rozbudowane tło społeczno-obyczajowe, skupiając się także na niższych warstwach społecznych. Nie idealizuje swoich czasów, dostrzega przemoc wobec dzieci we wszystkich warstwach społecznych. Okrucieństwo dotknęło osierocone rodzeństwo Landlessów. Chłopiec Deputy musi radzić sobie sam. To zresztą kolejna z tego typu urwisowskich postaci często występujących w prozie Dickensa.

I choć Tajemnica Edwina Drooda miała być w założeniu kryminałem, wcale nie odbiega tak daleko od innych dzieł Dickensa. Owszem, jest tutaj tajemnicze zniknięcie i dociekanie, kto za nim stoi, atmosfera jest niepokojąca, duszna od opium i podskórnego erotyzmu, ale w kwestii tworzenia postaci i opisywania szerokiego tło społecznego, to jest to ten sam pisarz, którego znamy. Powieść wciąga, niestety urywa się w połowie.

I tutaj pojawia się następna zagadka – jak Dickens zamierzał dalej poprowadzić akcję? W najnowszym wydaniu znajdują się notatki pisarza dotyczące jego pracy, a także trzy wersje zakończenia: uwagi Charlesa Williamsa i Sidneya Castela Robertsa oraz zakończenia napisane w formie sprawozdania z procesu przez G. K. Chestertona. Brak ostatecznego rozstrzygnięcia, ale zwracają one uwagę na wiele kwestii, które mogą pomóc rozwikłać zagadkę Drooda.

Można żałować, że Dickensowi nie udało się zakończyć Tajemnicy Edwina Drooda. Z drugiej jednak strony, owa niejasność tej przesyconej opiumowymi wizjami i duszną atmosferą powieści sprawiły, że stała się przedmiotem wielu dociekań i analiz.

Post powstał we współpracy z wydawnictwem Replika.

Autor: Charles Dickens

Tytuł: Tajemnica Edwina Drooda

Tytuł oryginalny: Mystery of Edwin Drood

Tłumaczenie: Jan S. Zaus  

Wydawnictwo: Replika

Liczba stron: 448

Data wydania: 2022

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Tylko marzyciele mogą uratować światy – Laini Taylor „Muza Koszmarów”

Obraz
  Życie Lazlo i Sarai nigdy już nie będzie takie samo. Oboje muszą odkryć siebie na nowo, poznać swoje dary i możliwości oraz dokonać trudnych wyborów. Lazlo znalazł się w sytuacji bez wyjścia. Będzie musiał zdecydować, co jest dla niego ważniejsze – życie ukochanej czy mieszkańców Szlochu? Oprócz wątków związanych ze Szlochem autorka wprowadza nową historię, opowiadającą o losach dwóch sióstr Kory i Novy, dorastających na peryferiach świata. Ich trudne życie wypełnione jest marzeniem o tym, że kiedyś, podobnie jak ich matka, zostaną wybrane do służby bojowej imperium. Marzenie o niezwykłej mocy, dzięki której można zasłużyć na ten zaszczyt, spełnia się, lecz nie w ten sposób, jakiego siostry oczekiwały. Muza Koszmarów Laini Taylor to drugi, po Marzycielu , tom dylogii Strange The Dreamer . I właściwie modelowy przykład, jak powinno się kontynuować fabułę. Pierwszy tom był wprowadzeniem do świata, pozwalał poznać bohaterów, drugi daje szerszą perspektywę i wypełnia luki w całe...
Czytaj więcej

Królowa zrodzona z rycerskich marzeń – Feliks W. Kres „Pani Dobrego Znaku” (recenzja)

Obraz
  Puszcza Bukowa to największa knieja Szereru i źródło gigantycznego bogactwa właścicieli wywodzących się ze starożytnego książęcego rodu K.B.I.. Po śmierci bezdzietnego księcia wybucha skandal, ponieważ okazuje się, że dziedziczką fortuny ma być niewolnica Ezena, którą kaprys pana podniósł do godności małżonki. Na domiar złego nie należy ona do gigantycznie drogich Pereł, lecz była wcześniej praczką. No i jest półkrwi Armektanką. Czegoś takiego Dartan z pewnością nie zniesie, a inne gałęzie rodu K.B.I. już szykują pozwy procesowe. Ezena, była niewolnica, nie ma szans na zwycięstwo w sądzie. Jej cel jest jednak zupełnie inny i odmieni oblicze Szereru. W umyśle – ludzkim, bo już nie kocim – tkwiła jakaś potrzeba cudowności. Gotah wiele razy się zastanawiał, dlaczego człowiek nie jest w stanie przyjąć świata takiego, jakim był: rządzącego się swoimi własnymi prawami, dość przecież cudownego, nawet bez latających kamieni i innych dziwów ( Pani Dobrego Znaku. Wieczne Cesarstwo , s. 5...
Czytaj więcej

Z bezmiaru eonów wypełzają – „Koszmary” H. P. Lovecraft, Hazel Heald

Obraz
Koszmary to zbiór pięciu opowiadań H. P. Lovecrafta napisanych we współpracy z Hazel Heald. Cień z Providence zajmował się nie tylko pisaniem własnych tekstów, ale i poprawianiem dzieł innych. Jedną z jego klientek w 1932 roku została Hazel Heald, a opowiadania zawarte w tym tomie są efektem ich współpracy. Tyle że H. P. Lovecraft tak przerobił teksty (a kto wie, może i napisał niemal w całości), iż nie wygląda na to, aby Heald miała na nie większy wpływ. O ile w opisywanym na blogu Kopcu (recenzję znajdziecie TUTAJ ) przynajmniej w jednym przypadku zastanawiałam się nad wpływem Zealii Bishop, tutaj gdybym nie wiedziała, że opowiadania powstały we współpracy z inną osobą, nie przyszłoby mi to do głowy. Zbiór zawiera pięć tekstów – Człowiek z kamienia , Koszmar w muzeum , Skrzydlata śmierć , Z bezmiaru eonów i Koszmar na cmentarzu . Są to opowiadania korzystające z typowych dla Lovecrafta środków wyrazu i chwytów fabularnych. Czyta się świetnie, mają ten typowy dla niego nastrój n...
Czytaj więcej

Tylko metal ocali świat – Grady Hendrix „Sprzedaliśmy dusze” („We Sold Our Souls ”)

Obraz
Kris Pulaski ma czterdzieści siedem lat i poczucie, że jej życie już się skończyło. Nędzną pracę udało jej się zdobyć tylko dzięki znajomościom brata. A przecież miało być zupełnie inaczej. Kiedyś Kris grała w metalowym zespole Dürt Würk, który stał u progu wielkiej kariery. I to właśnie w noc podpisywania kontraktu mającego wynieść ich na szczyt, wszystko się posypało. Kris niewiele pamięta z tamtych wydarzeń. Pogodziła się z losem, chodzi na terapię i łyka tabletki. Jednak gdy pewnego dnia zauważa plakaty reklamujące trasę koncertową jedynego członka Dürt Würk, który zrobił oszałamiającą karierę, Terry’ego Hunta, budzi się w niej gniew. Porzuca dotychczasowe życie, by odwiedzić pozostałych członków zespołu i dowiedzieć się, co tak naprawdę wydarzyło się przed laty. Sprzedaliśmy dusze Grady’ego Hendrixa to książka, która łączy w sobie elementy grozy z powieścią społeczno-psychologiczną. Autor stara się sportretować stan amerykańskiego społeczeństwa. Postawiona przez niego diagnoza ...
Czytaj więcej

Los jest nieubłagany – Bernard Cornwell „Excalibur”

Obraz
Nadeszło lato krwi i zemsty. Zdrada Lancelota i Ginewry boleśnie dotknęła Artura, który bezwzględnie stłumił rebelię fałszywego przyjaciela i uwięził niewierną żonę. Nie ma jednak czasu na rozpamiętywanie przeszłości, gdyż saksońscy wodzowie postanowili zakopać topór wojenny i wspólnie zaatakować Brytów. Dawni sojusznicy Artura, obecnie wyznający chrześcijaństwo, nie chcą udzielić pomocy poganom. Tymczasem Merlin i Nimue realizują własny plan. Zgromadzili wszystkie Skarby Brytanii i zamierzają przeprowadzić rytuał przywołania bogów, nie oglądając się na koszty. Stopniowo zaczyna się uwidaczniać rozdźwięk między nimi. Nimue coraz bardziej pogrąża się w szaleństwie i żadna cena nie wydaje się jej zbyt wysoka do zapłacenia. Excalibur to trzecia i ostatnia część Trylogii arturiańskiej Bernarda Cornwella, utrzymana w stylu, jaki znamy z poprzednich tomów. Narratorem jest zbliżający się do kresu życia mnich Derfel, który kiedyś był rycerzem walczącym u boku Artura . Pozwoliło to...
Czytaj więcej